Terwijl ik naar de persconferentie van Mark Rutte kijk, die vandaag vertelt dat het kabinet zijn ‘volledige verantwoordelijkheid neemt’, moet ik denken aan het woord ‘demissionair‘. Als de koning dit ontslag aanvaardt, is het kabinet gevallen, zoals dat heet. Het is dan demissionair en het kan doorgaan met noodzakelijke zaken, totdat er een nieuw kabinet zal zijn.
Het woord intrigeert me. Feitelijk, praktisch betekent het dat kabinet niet meer haar eigenlijke werk kan doen. Maar dit woord laat ook andere aspecten zien als je daarbij stil wilt staan. Zo lees ik in mijn etymologisch woordenboek dat het letterlijk betekent dat het kabinet weg gaat van, afstand neemt van zijn zending, zijn missie. Dat heeft wel een bijzondere klank: zending, missie. Het is ook duidelijk dat deze missie alleen uitgevoerd kan worden als het gedragen wordt door vertrouwen. Direct: vertrouwen van het parlement, en indirect: vertrouwen van de samenleving.
Je kunt je missie uitvoeren als die gedragen wordt door het vertrouwen dat anderen je geven. En vertrouwen krijg je bijvoorbeeld als je open bent, eerlijk, waarachtig. Ik zou haast zeggen: vertrouwen krijg je als je betrouwbaar bent. Maar dat is een vreemde constructie. Premier Rutte zei in zijn conferentie dat er allerlei maatregelen komen die voor meer openheid moeten zorgen.
“Aan de informatievoorziening naar de Kamer en naar journalisten zal iets fundamenteels veranderen”.
Het lijkt net alsof dit kabinet, dat demissionair is, nu een nieuwe missie heeft. Als dat lukt kan misschien iets van vertrouwen hersteld worden. Dat is goed voor het spreken van de overheid, omdat mensen dan serieuzer zullen luisteren. Tegelijk denk ik dat een pakket met maatregelen op zich niet genoeg is. Er moet ook iets veranderen in de ziel van de overheid en de mensen die de overheid vormen. Zij zullen die openheid zelf echt moeten willen.
