Geraakt door woorden en beelden

In de wereld van religie zie je soms duidelijk dat woorden en beelden mensen enorm kunnen raken. Vandaag staan hiervan twee voorbeelden in de krant, Trouw, die mij opvallen. Het eerste voorbeeld is naar aanleiding van het plaatje van ‘De Schepping’, een fresco van Michelangelo in de Sixtijnse Kapel, in Vaticaanstad. Dat plaatje staat in een nieuw geschiedenislesboek in Soedan. Conservatieve imams hebben hier heftige kritiek op. Trouw bericht:

Vooral de verbeelding hoe God leven schenkt aan Adam wanneer beider handen met uitgestoken vingers elkaar raken, kan geen genade vinden bij de imam. “Dit is een afbeelding van God in een menselijke vorm”, riep hij verontwaardigd uit. God (Allah) mag niet worden afgebeeld in de islam. De imam, te zien op een video op YouTube, roept dan 46 keer dramatisch “Allah” om zijn pijniging over de afbeelding kracht bij te zetten.

Het tweede voorbeeld, ook vandaag, gaat over de kritiek van een aantal vrouwen op de nieuwe Nederlandse Bijbelvertaling, die er dit jaar gaat komen. Het gaat over het gebruik van een hoofdletter bij verwijzingen naar God en Jezus. In het scheppingsverhaal in het eerste Bijbelboek, Genesis, hoofdstuk 1, staat bijvoorbeeld in de vertaling uit 1951: ‘En God zag alles wat Hij gemaakt had, en zie, het was zeer goed.’ In de Bijbelvertaling uit 2004 wordt geen hoofdletter gebruikt bij de verwijzing naar God. Daar staat: ‘God keek naar alles wat hij had gemaakt en zag dat het zeer goed was.’ Maar in de vertaling die er dit jaar komt, zal de hoofdletter dus blijkbaar weer terugkeren. Sommige vrouwen noemen dit “een klap in het gezicht”. Er is een oproep gedaan om dit hoofdlettergebruik weer ongedaan te maken.

Mensen kunnen krachtig en pijnlijk geraakt worden door woorden en beelden. Dat lijkt mij onvermijdelijk en het laat zien dat de ziel erin betrokken is. Heel belangrijk daarbij is om wel de dialoog hierover gaande te houden. Want hoe onbeweeglijker taal wordt, hoe meer de ziel eruit wegkwijnt. Mensen zullen in de praktijk dan ook steeds de Bijbel uitleggen, interpreteren en bekritiseren. En zo blijft die deel uitmaken van een levendig en zinvol proces. Maar ik ben er niet gerust op dat dit voor het geschiedenisboek in Soedan ook op zal gaan.