We zijn het ons meestal niet bewust dat in de uitspraken die we doen een geschiedenis meeklinkt. Af en toe valt het weer op en stemt dat tot voorzichtigheid. Want de woorden die je gebruikt kunnen ook weer iets nieuws in gang zetten.
Nu ruim 14 jaar geleden, in 2006, sprak de schrijver Abdelkader Benali met oorlogsverslaggever Harald Doornbos. De laatste schrijft zijn herinneringen over dit gesprek in 2010 op. Op de NOS nieuwssite lees ik daarover:
“Sinds hij een succesvol schrijver is en wat meer geld heeft, komt hij vaker in Amsterdam-Zuid. Jemig, daar blijkt het vol te zitten met Joden. En het vervelendste is: het zijn zoveel Joden! Amsterdamse Joden. Je voelt je als Marokkaan nauwelijks op je gemak. Het lijkt Israël wel. Heel irritant allemaal. Zoveel Joden, dat voelt gewoon gek aan.”
Ik stel me voor dat er verhalen en beelden circuleren onder Marokkanen als Benali, die de genoemde gevoeligheid aanwakkeren. Op 18 januari maakt het Comité 4 en 5 mei bekend dat het Benali gevraagd heeft voor de jaarlijkse 4 mei voordracht. Voordrachten als deze moeten de oorlog van 1940-1945 in herinnering houden. Want dit was een tijd waarin de tegenstelling tussen bevolkingsgroepen dodelijke proporties kreeg. Dat nooit meer! Direct hierop komen er allerlei kritische discussies op gang. De Joodse belangenorganisatie CIDI mengt zich in het gesprek. Die vindt dat Benali de toespraak niet kan houden. Benali heeft namelijk geen afstand gedaan van zijn uitspraken. Benali zelf plaatst zijn uitspraken in een context van oorlog tussen Israel en Hezbollah, alcohol, een sombere bui. Dat lijkt een poging tot relativeren. Hanna Luden van het CIDI reageert hier weer op: “Je kan ook denken: als je dronken bent, zeg je sneller wat je denkt. Dat maakt dat hij nog scherper afstand had moeten nemen.”
Twee dagen later, vandaag, besluit Abdelkader Benali zich terug te trekken. Er mag namelijk, als hij op het podium komt, geen seconde twijfel zijn. Dit laatste vind ik sterk, want woorden hebben een geschiedenis. Dat blijkt hier wel en woorden kunnen ook zomaar een eigen leven gaan leiden. Dat voorvoelde hij.
