Vandaag lees ik in de krant, Trouw, dat de Japanse overheid met plannen komt om eenzaamheid aan te pakken. Veel mensen (20%, tussen de 13 en 30 jaar) geven aan dat ze niemand hebben om mee te praten. Ook veel ouderen en vrouwen zijn sociaal geïsoleerd, zo staat in het artikel.
De aanpak klinkt heel kordaat.
Japan komt met een speciale aanpak van eenzaamheid en sociale isolatie. Mensen die hieraan lijden, kunnen 24 uur per dag terecht bij een telefonische hulplijn. Ook komt er een campagne om betrokkenheid van burgers bij de lokale gemeenschap te bevorderen. Dit moet helpen om eenzamen uit hun isolement te halen, juist in coronatijd.
(Trouw, 29 december)
In een ander artikel, uit De Correspondent, lees ik nog meer over Japan. Het komt erop neer dat alles om werk draait. Werken is de identiteit van Japanners, zo lijkt het. Werkweken van meer dan 100 uur zijn geen uitzondering. Veel mensen lopen tegen grenzen aan en trekken zich terug. Die absolute werkdruk zou een achtergrond van de eenzaamheid kunnen zijn. Maar meer nog denk ik dat ook het onvermogen om hier over te kunnen praten een oorzaak is. Hoe zou je dat kunnen doen als je dat niet geleerd hebt? Ik las:
Collega’s begroetten elkaar met een beleefde grimas, een buiging en de uitdrukking, “otsukare sama desu.” Otsukare sama desu wordt niet vaak onderwezen in Japanse schoolboeken, maar is alomtegenwoordig op werkplekken in het hele land. Letterlijk vertaald betekent het: “Je ziet er moe uit” – de implicatie is dat je erg hard moet werken. Maar het betekent veel meer. Het is een sympathiek bedoelde uitdrukking met een zweem van heldenverering, die kenmerkend is voor de werkcultuur in Japan.
Is dit alleen maar iets van Japan? Eén van de interessantste boeken voor mij dit afgelopen jaar is van Marguerite van den Berg Werken is geen oplossing. Zij voert een groot pleidooi om met elkaar in gesprek te gaan over werkdruk. En over vormen van werkweigering die je doet of zou willen uitproberen. Bespreek de gevoelens die in je ziel huishouden en die je moe en afstandelijk maken! Vind met elkaar de woorden om niet in management-jargon, maar in bezielde taal te benoemen wat er onder de oppervlakte van je werkleven zich bijvoorbeeld aan uitputting, energieverlies afspeelt. Dat levert misschien niet direct oplossingen, maar opent wel betekenisvolle ruimtes. Stel je voor dat dan op een goede dag een collega je ’s ochtends vriendelijk begroet en zegt: “Je ziet er bezield uit!”
Dank je Klaas. Je beschouwing doet me denken aan iets wat ik ook vaak tegenkom als mensen over ‘werk’ spreken, ook van collega’s. Uitspraken als: “Ik heb het razend druk”, of “Ik kan allemaal niet meer aan” of “Ik kom tijd te kort”… Soms lijkt het dat juist ervaren wordt dat dit juist heel goed is en verwacht en gewaardeerd wordt. Als je niet veel te doen hebt, of niet druk bent, dan wordt dat gezien als negatief. Het lijkt een graadmeter van je relatie met je werk te zijn!