Woorden hebben een geschiedenis en ze kunnen die ook maken. Gisteren viel me dat op in een bericht over Abdelkader Benali. Vandaag kom ik het weer tegen. Nu gaat het over het woord ‘apartheid’. Een wereldwijd bekend woord, van Nederlandse, Zuid-Afrikaanse origine. Het woord heeft een eigen lading, want als je het gebruikt is het bijna onvermijdelijk een beschuldiging. Wanneer is er sprake van apartheid? Het gesprek alleen al over de definitie roept spanning op. Het gesprek wordt een discussie, een debat, een juridische twist, een machtstrijd.
In Israël woedt nu die discussie. Op de NRC website vond ik het vandaag uitgebreid beschreven.
Afgelopen zomer concludeerde de Israëlische advocaat Michael Sfard in een juridische analyse voor mensenrechtenorganisatie Yesh Din dat er sprake is van apartheid op de Westelijke Jordaanoever.
Vorige week besloot ook de bekende Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem Israël een apartheidsstaat te noemen. De reacties variëren van „taboedoorbrekend” en „dapper” tot „grote leugens” en „antisemitische Israëlhaters”.
Dit heeft nu geleid tot een verbod van het ministerie van onderwijs dat organisaties, die Israël een apartheidsstaat noemen, niet meer op scholen mogen lesgeven. B’Tselem doet het toch en spant een rechtszaak aan.
Door het gebruik van dit beladen woord ‘apartheid’ komt de communicatie onder hoogspanning te staan en verdwijnt de ziel uit de taal. Het lukt gesprekspartners niet meer om partners te zijn. Ik heb de neiging om te zeggen dat je maar beter een dergelijk woord niet gebruiken moet. In de politieke arena zijn woorden altijd geladen en gaat het om macht en invloed. De vraag naar het juiste woord is de vraag naar de macht van het woord. Misschien moet je uit de arena zien te stappen om andere woorden te vinden, zonder dat macht een rol speelt.
Maar ik realiseer me dat ik dat vanachter mijn bureau makkelijk kan opschrijven. Hoe benoem je onrecht?
